Door systematisch te meten en strategisch te plannen, kunnen bedrijven kosten besparen én duurzame ambities realiseren

Smappee, opgericht in 2012, is een internationale speler met complete hardware- en softwareoplossingen voor energiemanagement. Met een sterke focus op "meten is weten" ontwikkelde het bedrijf meetapparatuur en slimme oplossingen die helpen bij efficiënt energiebeheer. In dit artikel deelt duurzaamheidsmanager Alexandra Vanhuyse haar inzichten over hoe Smappee inzet op innovatie, samenwerking en een sterke duurzaamheidsstrategie. Ze bespreekt de uitdagingen en kansen binnen een snelgroeiende markt, en bekijkt het belang van meten, circulariteit en gedeelde verantwoordelijkheid in de energietransitie.

Door de overgang naar elektrische mobiliteit is de markt voor laadoplossingen sterk gegroeid. Alleen al in België, met een groot aantal personenwagens en een groeiende vraag naar laadpalen, is het potentieel aanzienlijk. Eind 2024 bereikte Smappee in dit opzicht een belangrijke mijlpaal: 10 miljoen laadsessies. In de maand januari groeide dit tot 11 miljoen laadsessies. Alexandra Vanhuyse verwacht dat deze groei zich in de komende jaren nog zal verderzetten: “De ambities van Europa in het kader van de Green Deal versterken dit potentieel. Als elektrische mobiliteit en verduurzaming van bedrijfsinfrastructuur verder worden uitgerold, zal de vraag naar slimme laadoplossingen en energiemanagementsystemen exponentieel groeien.”

Over Smappee

Het uitgangspunt van Smappee is simpel: meten is weten. Alexandra Vanhuyse: “Zonder metingen kun je geen duidelijk beeld krijgen van je verbruikspatronen. Vanuit die visie is het bedrijf begonnen met het ontwikkelen van meetapparatuur om energieverbruik in realtime in kaart te brengen.”

In de loop der jaren is Smappee geëvolueerd tot een leverancier van complete oplossingen. Het businessmodel combineert hardware en software. Aan de hardwarekant biedt Smappee meetapparatuur, laadpalen en laadinfrastructuur. De software voorziet in diensten zoals inzicht in energieverbruik, slimme sturing en intelligent energiemanagement. Ondertussen is Smappee is actief in meer dan 95 landen en verdriedubbelde het personeelsbestand de afgelopen drie jaar.

Meten staat centraal

Smappee focust dus op intelligent energiemanagement, waarbij meten centraal staat. Dit is essentieel om problemen zoals netcongestie te vermijden en zo energieverlies te beperken. Alexandra Vanhuyse illustreert dit met een voorbeeld: “Waar traditionele laadpalen meteen beginnen met laden, optimaliseert Smappee het laadproces op basis van beschikbaarheid van hernieuwbare energie, zoals zonne-energie. Het systeem voorspelt het energieverbruik van voertuigen en gebouwen, evenals de opbrengst van zonnepanelen. Op basis van deze gegevens beslist Smappee wanneer en hoe voertuigen worden geladen. Dit minimaliseert afhankelijkheid van fossiele energie en maakt optimaal gebruik van hernieuwbare energie.”

Drempels

Ondanks de innovatieve oplossingen, is de complexiteit van energiebeheer voor veel bedrijven een drempel. Vanhuyse: “Bedrijfsleiders richten zich vaak op hun kernactiviteiten, zoals textiel, HR of finance, en energiebeheer is doorgaans geen prioriteit. Bovendien is energie een complexe en snel evoluerende sector, met voortdurend veranderende wet- en regelgeving en tegenstrijdige informatie.”

Duurzaamheid en Kostenbesparing

Voor bedrijven is de keuze voor een systeem als Smappee vaak een combinatie van duurzaamheid en kostenbesparing. Vanhuyse: “In het verleden waren vooral early adopters geïnteresseerd in de technologie. De stijging van energieprijzen in 2022 zorgde echter voor een bredere bewustwording, waardoor veel bedrijven nu willen werken aan hun energiebeheer. Tegelijkertijd speelt duurzaamheid een steeds belangrijkere rol. Bedrijven die hier niet op inzetten, lopen het risico op een concurrentienadeel.”

Uitdagingen

Als duurzaamheidsmanager bij Smappee is Vanhuyse verantwoordelijk voor de volledige duurzaamheidsstrategie van het bedrijf. Dit omvat het ontwikkelen en implementeren van strategieën, het uitzetten van de grote lijnen, en het samenwerken met zowel interne teams als externe stakeholders, zoals klanten en leveranciers.

“Het doel is om ervoor te zorgen dat iedereen binnen de organisatie en daarbuiten op dezelfde golflengte zit en dezelfde principes hanteert. Mijn rol heeft een sterke focus op ambassadeurschap en netwerken. Intern werk ik nauw samen met alle teams om duurzaamheid in elk aspect van ons bedrijf te integreren. Extern help ik onze klanten en leveranciers om hun eigen processen te verduurzamen. Het is cruciaal voor Smappee om niet alleen duurzaamheid te promoten, maar ook het goede voorbeeld te geven. "Practice what you preach" is een belangrijk uitgangspunt”, aldus Vanhuyse.

De grootste uitdaging

Volgens Vanhuyse brengt werken in een snelgroeiende markt grote uitdagingen met zich mee: “Smappee is de afgelopen drie jaar fors opgeschaald. Het personeelsbestand is verdrievoudigd, en tegelijkertijd werken we aan een transitie naar circulaire en duurzame bedrijfsprocessen. Deze combinatie van snelle groei, ambitieuze doelen en transformaties vraagt om duidelijke prioriteiten, zorgvuldige keuzes en een stapsgewijze aanpak.”

Een belangrijke focus is het vermijden van overbelasting, zowel voor het team als voor de organisatie als geheel. Hierin is het vinden van een balans tussen ambitie en haalbaarheid cruciaal. “We richten ons op quick wins – oplossingen die eenvoudig te implementeren zijn – en werken stap voor stap aan duurzame verbeteringen”, verklaart Vanhuyse.

Daarnaast speelt samenwerking een centrale rol. Het is essentieel om het volledige team, leveranciers en klanten mee te krijgen in het proces. Dit vraagt om een coachende, ondersteunende en samenwerkende aanpak, waarbij het opbouwen van draagvlak en gedeelde verantwoordelijkheid centraal staat. Vanhuyse: “Klanten bepalen natuurlijk zelf welk energiecontract zij afsluiten en of zij kiezen voor groene energie. Waar Smappee zelf de controle heeft, zoals bij het eigen hoofdkantoor, kiest het bedrijf resoluut voor 100% groene energie.”

Werkwijze en Rapportage

Smappee stuurt en rapporteert op deze drie pijlers door nauwe samenwerking binnen en buiten het bedrijf. Er wordt één-op-één gecoacht met teams om duurzame initiatieven te implementeren en te optimaliseren.

Toch liep deze rapportage niet altijd van een leien dakje. Vanhuyse: “Bij het berekenen van onze eigen CO₂-voetafdruk stuiten we intern op verschillende struikelblokken. Een van de grootste uitdagingen ligt bij onze productstructuur en de samenstelling van onze laadpalen. Een Smappee-laadpaal bestaat uit ongeveer 200 onderdelen. Om de CO₂-voetafdruk op productniveau nauwkeurig te berekenen, moesten we van elk onderdeel het gewicht kennen.”

Ze vervolgt: “Onze eerste stap was een export van gegevens uit ons CRM-systeem. Hieruit bleek echter dat we slechts van tien onderdelen het gewicht hadden gedocumenteerd, terwijl de rest ontbrak. Om dit probleem op te lossen, hebben we elk onderdeel afzonderlijk gewogen. Dit was een tijdrovend proces, maar noodzakelijk om een volledige en nauwkeurige CO₂-analyse te kunnen maken.”

“We hebben 150 leveranciers één voor één benaderd om te onderzoeken hoe zij omgaan met duurzaamheid. Tijdens deze gesprekken werden we soms verrast. Er is in de industrie duidelijk nog veel bewustwording en ontwikkeling nodig.”

Duurzaamheid in de waardeketen

Een belangrijke rol in het duurzaamheidstraject is ook weggelegd voor leveranciers. Om die reden evalueerde Smappee hun volledige leveranciersketen op basis van de ESG pijlers. Vanhuyse: “Dit betekende dat we meer dan 150 leveranciers één voor één hebben benaderd om te onderzoeken hoe zij omgaan met duurzaamheid. We vroegen specifiek naar hun milieubeleid, sociale beleid en governance-structuur. Tijdens deze gesprekken werden we soms verrast. Van bepaalde leveranciers, waarvan we aannamen dat zij hun CO₂-voetafdruk al in kaart hadden gebracht, bleek dit niet het geval te zijn. Bij anderen stelden we vast dat duurzaamheid vaak niet op de korte termijnagenda stond, laat staan in hun strategische doelstellingen. Hoewel wij zelf proactief bezig zijn met duurzaamheid en dit ook van onze klanten horen, is er in de industrie duidelijk nog veel bewustwording en ontwikkeling nodig. Voor veel bedrijven zitten dergelijke initiatieven nog in een beginfase.”

Om leveranciers te ondersteunen, rolde Smappee daarom een gefaseerd plan uit. Vanhuyse: “Zo verwachten we dat tegen het einde van het jaar een bepaald percentage van onze leveranciers onze environmental policy heeft ondertekend. Het jaar daarop moeten nog meer leveranciers hun eigen milieubeleid aan ons voorleggen. Door deze aanpak willen we een transformatie binnen de hele waardeketen realiseren. We begrijpen natuurlijk dat dit een proces is. Smappee zelf is nog niet CO₂-neutraal en bevindt zich ook midden in de transitie. Maar door zelf het goede voorbeeld te geven, moedigen we onze leveranciers aan om deze stappen samen met ons te zetten.”

Directe ondersteuning voor installateurs en klanten

Ook installateurs spelen een cruciale rol in de waardeketen van Smappee. Het biedt installateurs daarom uitgebreide ondersteuning via de Smappee Academy, een platform ontworpen om installateurs te trainen en hen bekend te maken met de nieuwste functies en mogelijkheden van Smappee-oplossingen. Vanhuyse: “Aangezien Smappee continu zijn diensten en technologie optimaliseert, bijvoorbeeld door nieuwe features toe te voegen die de integratie met PV-productie verbeteren, helpt de Academy installateurs om up-to-date te blijven en deze innovaties in de praktijk toe te passen. Door training en ondersteuning krijgen installateurs niet alleen technische kennis, maar worden ze ook gestimuleerd om duurzaamheid in hun werkzaamheden te integreren.”

Een laatste belangrijke speler in de waardeketen is de klant. Daarvoor maakt Smappee gebruik van één-op-één gesprekken om te begrijpen hoe het kan bijdragen aan het duurzaamheidsverhaal van de klant. Vanhuyse: “Dit is vooral belangrijk bij grotere contracten en aanbestedingen, zoals RFP's (Request for Proposals), waarin systematisch gevraagd wordt naar informatie over klanten hun carbon footprint, duurzaamheidsstrategie, stappenplan en roadmap.”

Ontwikkeling en assemblage in België

Het volledige proces van onderzoek en ontwikkeling, inclusief design en prototyping, vindt plaats op het hoofdkantoor van Smappee. Wanneer een product klaar is voor massaproductie, wordt het prototyping en de uiteindelijke productie overgedragen aan maatwerkbedrijven. Daar worden de laadpalen geassembleerd en onderworpen aan strikte kwaliteitscontroles. Deze controles garanderen een consistent productieproces, waarbij handelingen nauwkeurig worden herhaald. Hoewel de onderdelen van Smappee-producten internationaal worden aangekocht – elektronische componenten zoals chips worden bijvoorbeeld uit China geïmporteerd – wordt de volledige assemblage uitgevoerd in Vlaanderen. Vanhuyse: “We werken hiervoor samen met maatwerkbedrijven zoals WAAK en Demival, die opereren binnen de sociale economie. Dit biedt niet alleen werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, maar draagt ook bij aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van het bedrijf.”

Duurzaamheidsstrategie van Smappee

De duurzaamheidsstrategie van Smappee is opgebouwd rond drie pijlers: carbon intensiteit, circulariteit, en innovatie en transparantie. Deze pijlers vormen de basis voor de beslissingen en acties die Smappee onderneemt om duurzaamheid in elke laag van de organisatie te integreren.

1. Carbon Intensiteit

De eerste pijler richt zich op de koolstofintensiteit en de eigen CO₂-voetafdruk van Smappee. Deze wordt jaarlijks berekend, maar ook tussentijds en bij elke investeringsbeslissing geëvalueerd. Bij nieuwe projecten wordt proactief de koolstofimpact van het specifieke project berekend. De resultaten hiervan worden besproken in twee belangrijke overlegstructuren: het managementteam en de raad van advies. Dit zorgt ervoor dat duurzaamheid altijd wordt meegenomen in strategische beslissingen.

2. Circulariteit

De tweede pijler draait om circulariteit, een kernprincipe in het ontwerp van Smappee's producten en diensten. Het bedrijf streeft naar een radicaal andere aanpak, waarbij lineaire productie- en bedrijfsmodellen worden vervangen door circulaire processen. Dit betekent dat Smappee al bij het ontwerp nadenkt over hergebruik en recycling, bijvoorbeeld van laadinfrastructuur.

3. Innovatie en Transparantie

De derde pijler betreft innovatie en transparantie.. Dit omvat governance, sociaal beleid, opleidingsmogelijkheden voor medewerkers, en een sterke focus op R&D (onderzoek en ontwikkeling). Smappee gelooft dat echte vooruitgang op het gebied van carbon intensiteit en circulariteit niet mogelijk is zonder voortdurende innovatie en transparantie.

Herkomst van Onderdelen

Elektronische componenten: Chips en andere elektronica worden momenteel geïmporteerd uit China, vanwege het gebrek aan voldoende alternatieven binnen Europa.

Plaatwerk: De hardware-onderdelen zoals behuizingen worden lokaal geproduceerd in Vlaanderen.

Assemblage: De losse onderdelen worden geleverd aan de assemblagelocaties in België, waar de laadpalen en energiemeters volledig worden samengesteld.

Snowball: cleantech hub als proeftuin en accelerator voor groene technologie

Snowball, een zusterbedrijf van Smappee, speelt een zeer belangrijke rol in het innovatieproces voor groene technologie. Vanhuyse: “Snowball is een proeftuin en accelerator voor groene technologie, opgericht door Stéphane Grosjean en mijzelf, ongeveer acht jaar geleden. Het idee achter Snowball is om nieuwe technologieën te testen en te valideren in een reële omgeving, zodat prototypes effectiever en succesvoller kunnen worden uitgerold. Deze technologieën komen van diverse partijen, zoals universiteiten, spin-offs, en grote partners als Elia en Fluvius. De technologieën testen we fysiek in ons gebouw om te zien hoe ze presteren en interageren met de bestaande infrastructuur. Daarnaast berekenen we de businesscase van deze technologieën om hun marktsucces te beoordelen.”

Een concreet voorbeeld is een recente test met een zoutwaterbatterij, ontwikkeld door een spin-off van de TU Delft. Dit project onderzocht of deze batterij, gebaseerd op een onuitputtelijke bron zoals zoutwater, een levensvatbaar alternatief kan bieden voor klassieke batterijopslag met beperkte grondstoffen zoals kobalt en nikkel.

Vanhuyse: “Snowball is niet alleen een testomgeving, maar ook een voorbeeld van duurzame technologie in de praktijk. Vanaf de start in 2018 was ons doel om een energie-neutrale hub te creëren. Ons gebouw maakt gebruik van innovatieve technologieën, zoals een ijsbuffer, die een uitzonderlijk hoog rendement biedt met een coefficient of performance van 8. Dit systeem vervangt het gebruik van gas volledig.

Het ontwerp van ons gebouw, waar ook het hoofdkantoor van Smappee in gevestigd is, met veel glas, zorgt ervoor dat onze koellast drie keer groter is dan onze warmtevraag. We hebben technologieën moeten optimaliseren en software ontwikkeld om deze unieke uitdaging aan te pakken. Zo zijn we erin geslaagd om het gebouw volledig CO2-neutraal te maken.”

Monitoring en Data-analyse

In 2020, bij de opening van Snowball, werden meer dan 250 sensoren in het gebouw geïnstalleerd. Deze sensoren meten onder andere luchtkwaliteit (ppm), geluid (decibel), temperatuur, luchtvochtigheid en licht. Ze verzamelen dagelijks meer dan 12 miljoen datapunten, die worden gebruikt om het gebouw in realtime te sturen en energieverspilling te voorkomen. De sensoren activeren bijvoorbeeld automatisch verlichting en ventilatie wanneer een ruimte in gebruik is en passen deze dynamisch aan op basis van het aantal aanwezige personen en de luchtkwaliteit. Het gehele systeem is gekoppeld aan een dashboard, waarmee voorspellingen kunnen gedaan worden en het energieverbruik geoptimaliseerd wordt.

Vanhuyse: “Dankzij onze uitgebreide data-analyse kunnen we ook trends voorspellen, zoals drukke laadmomenten. Zo weten we bijvoorbeeld dat maandag- en donderdagochtend de drukste dagen zijn voor het laden van elektrische voertuigen. Op basis van deze kennis laden we proactief onze batterij op in het weekend, zodat we op drukke momenten efficiënt energie kunnen leveren aan de wagens.”

Datum
13-10-2025